Bij de start van deze nieuwe wijkkrant is het een goed idee om te openen met een verhaal over het begin en de verdere geschiedenis van onze stad en daarmee ook van onze wijk. Voorin de wijkkrant laten we de ligging en indeling van het Waterkwartier zien in het Zutphen anno 2025.
Om er geen saaie geschiedenisles van te maken is het artikel samengesteld uit een paar info-blokjes die te maken hebben met de tijd van nu:
De naam Zutphen is ontstaan uit Zuid-venne, een strategische plek aan de IJssel en de monding van de Berkel. Te midden van drassige weidegronden boden de verhoogde rivierduinen genoeg bescherming tegen hoog water en kon de Germaanse nederzetting uitgroeien tot een belangrijk machtscentrum rond het jaar 1000 en een succesvolle handelsstad rond 1300 tot een middelgrote stad anno nu.
In de late 9e eeuw werd Zutphen verwoest bij aanvallen door de Vikingen. Aan het eind van die eeuw werd als verdediging een ronde ringwal gegraven met een 20 meter brede gracht. De markten Groenmarkt, Houtmarkt en Zaadmarkt zijn nog onderdeel van die voormalige ringwal en gracht.
Kort na 1700 werd de vesting Zutphen uitgebreid naar een ontwerp van Menno van Coehoorn met een verdedigingslinie die naar hem is vernoemd. Aan het eind van de 18e eeuw tussen 1781 en 1795 volgde uitbreiding met de linie van Het Wambuis en de linie Van Hooff. Dit waren verdedigingswerken die het vijandelijk geschut nog verder van de stad moest houden. Zutphen was daardoor honderden jaren lang ingeklemd in haar vestingwerken, een combinatie van muren, poorten en aarden wallen.
De ruimtegroei begon pas weer toen in 1874 de vesting Zutphen werd opgeheven. De stad als vestigingsstad had afgedaan en overbodig geworden muren en poorten ( 4 in getal!) werden gesloopt. Buiten de oude muren en deels binnen de aarden wallen op de zg. vestinggronden werden bedrijven gevestigd en werden tuinen, hoven en hooilanden aangelegd. Weilanden en akkerlanden omsloten voor een deel de oude vestingstad.
‘Ruimte voor de rivier, maar Zutphen was de klos’ zo zou je de situatie in de 19e eeuw kunnen omschrijven. Begin 1800 werden in het westen van Nederland namelijk maatregelen getroffen om het overstromingsgevaar van de rivieren Rijn en Waal te verminderen. Onder andere door meer water van de Rijn naar de IJssel te laten stromen. Bij hoog water ontstonden langs de IJssel regelmatig dijkdoorbraken. Na veel discussie tussen de gemeenten onderling en het Rijk werd in 1849 besloten maatregelen te nemen om de druk van het water te verminderen. Vanaf Drempt tot aan Zutphen werd de IJsseldijk op sommige plaatsen verlaagd zodat bij hoog water op geplande plaatsen het land onderliep. Een van deze overlaatplaatsen was de Emmerikseweg, de zogenoemde Baakse Overlaat. Bij hoge waterstanden liepen bijna al de ten noorden en oosten buiten de bebouwde kom gelegen gronden onder water. Na veel druk van het gemeentebestuur en het Waterschap ging Den Haag in 1949 eindelijk overstag en werd er begonnen met het dichten van de Baakse Overlaat.
In de volgende editie van de wijkkrant gaan we verder met de jongste geschiedenis van de wijk, na 1945. Onder andere het verhaal over het uitgraven van ‘de Vijver’ en daarmee het ophogen van de wijk.
Tegenwoordig is het Waterkwartier een levendige wijk, gelegen middenin Zutphen. De wijk is aan vier kanten begrensd: in het westen door het oude centrum, het zuiden de Zuidwijken, het oosten Warnsveld en het noorden Noordveen.
Binnen de wijk liggen 7 buurten.
Er zijn 5.146 woningen in de wijk Waterkwartier .Van alle woningen is 62% een huurwoning. De gemiddelde waarde van de woningen bedraagt € 249.000,- Er wonen 9.865 inwoners in de wijk, waarvan de grootste groep (28%) tussen de 45 en 65 jaar is. Er zijn 5.105 huishoudens van gemiddeld 1,9 persoon per huishouden. Er zijn 4.270 personenauto’s en 850 bedrijven geregistreerd in het Waterkwartier.
De naam vindt duidelijk zijn oorsprong in het verleden: van de totale oppervlakte van 246 hectare is 228 hectare land en 18 hectare water.
Onderstaande grafiek laat het aantal inwoners per buurt zien (Bron: AlleCijfers.nl):
Er zijn 5.146 woningen in de wijk Waterkwartier .Van alle woningen is 62% een huurwoning. De gemiddelde waarde van de woningen bedraagt € 249.000,- Er wonen 9.865 inwoners in de wijk, waarvan de grootste groep (28%) tussen de 45 en 65 jaar is. Er zijn 5.105 huishoudens van gemiddeld 1,9 persoon per huishouden. Er zijn 4.270 personenauto’s en 850 bedrijven geregistreerd in het Waterkwartier.
De naam vindt duidelijk zijn oorsprong in het verleden: van de totale oppervlakte van 246 hectare is 228 hectare land en 18 hectare water.
Loop eens binnen bij de bibliotheek. In onderstaande boeken vind je nog veel meer wetenwaardigheden over onze mooie historische stad.
Bronvermelding:
